Zachwycająca różnorodnością stylów, architektura Bytomia to prawdziwa podróż w czasie. To miasto o średniowiecznym rodowodzie, które kryje w sobie bogactwo historyzmu, oryginalne dzieła secesji i modernizmu. Przemierzając jego ulice, zanurzysz się w fascynującej historii tego miejsca.
Bytom, miasto o średniowiecznym rodowodzie, wyrasta na jedno z najbardziej fascynujących miejsc architektonicznych na Górnym Śląsku. Z wielowiekową historią miasta i bogactwem przemysłowym, Bytom skrywa piękne zabytki oraz ślady przemian architektonicznych z XIX i XX wieku. W tym artykule zapraszamy na podróż przez czas i przestrzeń, by odkryć urokliwe zakątki i unikalną kulturę miasta.
Początki Bytomia sięgają XIII wieku, a miasto zachowało średniowieczny układ urbanistyczny, z rynkiem pośrodku i rozchodzącymi się uliczkami. To serce miasta, gdzie niegdyś toczyło się życie mieszkańców i handlarzy. Zobaczmy, jak przez wieki kształtowała się architektura tego regionu.
Bogactwo historyzmu i secesji
Koniec XIX i początek XX wieku przyniosły Bytomowi niebywały rozkwit. Okres ten związany jest z nazwą „Małego Wiednia”, co w pełni oddaje wyjątkowość tamtej architektury. Kamieniczki i gmachy użytku publicznego to świadectwo bogactwa i różnorodności stylów, które przyciągają uwagę turystów.
Lata dwudzieste i trzydzieste XX wieku to okres modernizmu, który także pozostawił swoje ślady w Bytomiu. Przełomowe idee i nowatorskie rozwiązania architektoniczne można odkryć w różnych zakątkach miasta. Poznajmy architekturę XX wieku na Górnym Śląsku.
Przeszłość Bytomia widoczna jest nie tylko w zabytkach, ale także w układzie urbanistycznym. Z przyjemnością zapraszamy na spacer po średniowiecznym rynku z charakterystycznymi uliczkami, które skrywają tajemnice minionych wieków.
Gotycki klejnot – Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Jest to najstarsza budowla Bytomia – gotycki kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Rynek), a swoje korzenie sięga pierwszej połowy XIII wieku, z dawnych wieków wciąż emanuje magiczną aurą, olśniewając zarówno mieszkańców, jak i odwiedzających z różnych stron globu.
Centralny plac miasta jest oddzielony od świątyni ogrodzonym skwerem, dawnym cmentarzem, który dzisiaj zaprezentował się jako urokliwy teren z wdziękiem zdobionym piaskowcowymi rzeźbami z XIX wieku. To wyjątkowe miejsce, gdzie można odpocząć w zadumie, oddając hołd przeszłości.
Kiedy przekraczamy gotyckie progi wnętrza, zostajemy oczarowani niezwykłym bogactwem sztuki sakralnej. Barokowy ołtarz, mistrzowsko wykonany przez Francesco Curradiego, kryje w sobie XVII-wieczny obraz Wniebowzięcia NMP oraz Matkę Boską Bytomską z początku XV wieku. Te unikatowe dzieła sztuki przenoszą nas do minionych czasów, gdzie uczestniczymy w dawnych obrzędach i modlitwach.
Nie tylko ołtarz przyciąga wzrok. W południowej nawie możemy podziwiać XVII-wieczne portrety książąt bytomskich, Kazimierza i Bolesława, które stanowią duchowe dziedzictwo miasta. Jednak to barokowy krucyfiks autorstwa słynnego rzeźbiarza Jana Solskiego z około 1727 roku, wzbudza szczególne zainteresowanie wiernych i turystów.
Pod środkową częścią nawy głównej kryje się krypta grobowa rodu Henckel von Donnersmarck, którzy przez stulecia byli właścicielami Bytomia. To miejsce spoczynku przodków, które zachowuje pamięć o przeszłości i zmieniających się czasach.
Plac Klasztorny – harmonia epokowych zabudowań
Plac Klasztorny, choć niewielki, emanuje niepowtarzalną atmosferą, będąc prawie cały zabudowany gmachami z różnych epok. Te zróżnicowane budowle doskonale ze sobą harmonizują, tworząc wyjątkową przestrzeń, która przyciąga wielu odwiedzających.
Centralnym punktem placu jest franciszkański kościół pw. św. Wojciecha. Jego historia sięga drugiej połowy XIII wieku, kiedy książę opolski Władysław ufundował w Bytomiu drewniany klasztor oraz kościół św. Mikołaja dla zakonu franciszkanów. W XV wieku postawiono murowany kościół gotycki, a w końcu XVIII wieku nadano mu obecny barokowy kształt, włączając nawę i wieżę.
Ciekawym zjawiskiem w historii świątyni był okres po kasacie zakonów w Prusach w 1810 roku, kiedy kościół służył jako magazyn. Jednak od 1833 aż do 1945 roku pełnił funkcję kościoła ewangelickiego. Po II wojnie światowej wrócił w ręce franciszkanów i otrzymał nowe wezwanie – św. Wojciecha.
Wnętrze kościoła zachowuje skromne, ale piękne wyposażenie. Ołtarz główny, współcześnie wykonany przez Ludwika Konarzewskiego z Istebnej, przyciąga uwagę swoim unikatowym charakterem. To miejsce uduchowienia, gdzie odnajdujemy spokój i kontemplację.
Perełka Baroku – Kościół Ducha Świętego na ul. Krakowskiej
Kościół pw. Ducha Świętego, usytuowany poza ówczesnymi murami miejskimi i przed bramą krakowską, stanowi prawdziwą perełkę barokowej architektury w Bytomiu. Jego historia sięga dalekiego 1299 roku, kiedy to powstał drewniany kościół i szpital Ducha Świętego z inicjatywy pierwszego księcia bytomskiego, Kazimierza. Legenda głosi, że pomysłodawcą i fundatorem tego miejsca był późniejszy król Polski, Władysław Łokietek.
W XVIII wieku kościół doczekał się swojego monumentalnego wcielenia, gdy zbudowano współczesną, murowaną, ośmioboczną świątynię. Bytomski rzeźbiarz, Jan Solski, zdobywca uznania w tamtych czasach, stworzył kompletną dekorację barokowego wnętrza. Wnętrze kościoła zachwyca dwoma ołtarzami bocznymi, piękną amboną oraz przepięknym ołtarzem głównym, który do dziś zdobi świątynię.
Ślady średniowiecznego zamku – Plac Grunwaldzki i ul. Rycerska
Plac Grunwaldzki kryje w sobie tajemnice średniowiecznego zamku bytomskich Piastów. Ślady po zamku można odnaleźć na malowniczej ulicy Rycerskiej, która prowadziła do zamku. Odkryjmy wspólnie miejsca, które pozostawiły swoje ślady w historii miasta.
Mury obronne – relikty bytomskiego fortyfikacyjnego dziedzictwa
Bytom w XIV wieku otoczyły potężne mury obronne, które miały chronić mieszkańców miasta. Dziś pozostałości tych fortyfikacji stanowią unikalne relikty historyczne, które można odkryć na tyłach domów przy ulicach Katowickiej i Korfantego.
Podsumowanie
Bytom to miasto, które przechowuje nie tylko zabytki, ale także historię przemian architektonicznych na przestrzeni wieków. Odkrywając jego architektoniczne klejnoty, możemy poznać unikalną kulturę Górnego Śląska i zachwycić się pięknem tego miejsca. Wybierz się na wędrówkę po Bytomiu, by zrozumieć jego ducha i zachwycić się urodą zabytkowej architektury.
